تفسیر آیه کرامت و رفع تعارض‌نمایی آن با اوصاف نکوهیده انسان

قرآن کریم در آیه کرامت تمامی انسان‌ها را دارای وصف کرامتِ ویژه دانسته است. این آیه در نگاه ظاهری با برخی از آیات دیگر قرآن مانند: ابراهیم / 34، معارج / 21 ـ 19، علق / 7 ـ 6، احزاب / 72، قیامت / 5، عصر / 2 ـ 1 و اعراف / 179 در تعارض است. دیدگاه‌های مختلفی از سوی مفسران جهت رفع این تعارض مطرح شده است. در این دیدگاه‌ها ایمان، تربیت‌یافتگی انسان، پاکی فطرت، به‌کارگیری درست غرایز، عدم قناعت به زمینه خلقت، تمایز قائل شدن بین کرامت آغازین و رذالت فرجامین و به فعلیت رساندن جنبه‌های مثبت وجود انسان، به عنوان ملاک کرامت مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله بر این نکته تاکید می‌ورزد که تکریم انسان به نوع آفرینش او باز می‌گردد که به انسان ظرفیت‌ها، استعدادها و توان‌مندی‌هایی خاصی عطا کرده است و تکریم انسان بر مبنای این ویژگی‌های منحصر به فرد آفرینش انسان در میان مخلوقات الهی است و نکوهش از انسان در برخی از آیات به جهت استفاده نادرست او از این نعمت‌ها است.